Bij de Europese en Nederlandse ambities om een transitie naar een gesloten grondstoffenkringloop en een circulaire economie te realiseren, vormt het verder sluiten van de kunststof verpakkingsketen een belangrijke uitdaging.
De inzameling en recycling van kunststofverpakkingsafval van huishoudens is sinds 2008 sterk gestegen. Tegelijkertijd lopen de kosten op en is de kwaliteit nog onvoldoende om de concurrentie met virgin grondstoffen aan te kunnen. Het realiseren van een zoveel mogelijk gesloten kunststofketen, zowel qua grondstoffen als economisch, is hierdoor nog niet in beeld.
Daarom heeft het KIDV in 2017 een onderzoek uitgevoerd, waarin de kunststofketen voor het eerst integraal in kaart is gebracht. Het onderzoek laat zien dat ketenpartijen op zeven punten maatregelen kunnen nemen om de kunststof verpakkingsketen verder te sluiten. Welke maatregelen kun je bij verpakkingsontwikkeling nemen?
Bij punt 1, 4 en 7: werk via design for recycling
Dit kun je doen door te werken aan design for recycling en door in de ontwerpfase al rekening te houden met de afvalfase. Meer informatie vind je onder ‘Materiaalkeuze en verpakkingsproces’. Verder kun je ook gebruik maken van de KIDV Recyclechecks om te beoordelen of uw verpakking goed recyclebaar is.
Bij punt 2 en 3: gebruik meer gerecyclede kunststof in nieuwe verpakkingen
Door meer gebruik van gerecyclede kunststoffen in verpakkingen draag je bij aan een grotere vraag naar gerecycled kunststof en stimuleer je dat er meer aanbod ontstaat. Als de afzetmarkt voor gerecyclede kunststoffen groeit, geeft dit ook een impuls om het scheiden van verpakkingsafval efficiënter te maken en de kwaliteit te verbeteren. Dit stimuleert innovatie op dit vlak.
Bij punt 5 en 6: zorg voor goede voorlichting en duidelijke weggooi-instructies voor consumenten
In gemeenten met bronscheiding hebben consumenten een belangrijke rol bij het scheiden van verpakkingsafval. Als consumenten het verpakkingsafval goed scheiden, is bronscheiding een effectief middel. Schone stromen zijn door sorteerders immers makkelijker te scheiden en dit levert een goede basis voor recycling.
In de praktijk is het voor consumenten niet altijd duidelijk hoe ze hun verpakkingsafval moeten scheiden. Dit kun je makkelijker maken door bij het verpakkingsontwerp te kiezen voor logische materiaalkeuze en intuïtieve ontwerpen en door via de verpakking duidelijke informatie en weggooi-instructies te geven. Voor de weggooi instructies kan je gebruik maken van de “Weggooiwijzer”.
In het kader van het kunststofketenonderzoek heeft het KIDV ook een aantal handige kennisproducten gemaakt. Kijk hier voor meer informatie over het onderzoek en de kennisproducten.
Het KIDV heeft Recyclechecks ontwikkeld voor vormvaste kunststof verpakkingen en flexibele kunststof verpakkingen. Bedrijven kunnen met dit hulpmiddel relatief eenvoudig en snel antwoord krijgen op de vraag of een verpakking goed recyclebaar is.
Aan de hand van een beslisboom beantwoordt de gebruiker een aantal vragen over het materiaal en over verpakkingsonderdelen die invloed hebben op de sortering en recycling. Bij elke vraag krijgt de gebruiker ook achtergrondinformatie over de verschillende aspecten van sortering en recycling. Uiteindelijk rolt het antwoord eruit: de verpakking is wel of niet goed recyclebaar. Een verpakking is goed recyclebaar, aldus het KIDV, als deze past in de huidige Nederlandse manier van inzamelen, sorteren en recyclen.
Klik hier als u de Recyclecheck wilt downloaden.
In dit korte filmpje vertelt onderzoeker Bjorn de Koeijer (UTwente) dat er nog maar weinig ontwerpmodellen en -tools bestaan waarin duurzaamheid een centrale plek inneemt. Zijn onderzoek levert drie verbeterpunten op om dit thema beter te verankeren in het ontwerpproces, onder andere door meerdere disciplines in één team te laten samenwerken. Lees hier meer over dit onderzoek, inclusief de publicaties.
Het KIDV verzorgt – in samenwerking met partners – ook workshops over diverse thema’s op het gebied van duurzaam verpakken. Eén van deze workshops is de Circular Design Class die het KIDV met CIRCO organiseert. Tijdens deze workshop voor verpakkingsontwerpers is de centrale vraag: hoe maak je jouw verpakking circulair en zorg je er tegelijk voor dat je bedrijf erop vooruitgaat? De circulaire economie is een systeem waarin producten en verpakkingen langer mee gaan, worden hergebruikt en worden gerecycled. Dit vraagt om nieuwe ontwerpen én nieuwe business modellen. Hoe speel je daar als verpakkingsontwerper op in? En hoe zorg je dat je collega’s en opdrachtgevers aandacht krijgen voor het belang van circular design? Tijdens de workshop van één dag krijg je nieuwe kennis en inzichten op het gebied van circulair design. Deze kennis pas je vervolgens direct toe op jouw eigen case en die van andere deelnemers. Je gaat dus direct aan de slag en loopt aan het eind van de dag met concrete nieuwe ideeën de deur uit. Heb je interesse in deze workshop? Laat het ons weten via een e-mail. Bij voldoende aanmeldingen organiseren we de workshop en nemen we contact met je op.
In de tijdlijn ‘Verpakken door de jaren heen’ vind je een overzicht van de ontwikkelingen en innovaties in verpakken van 100 voor Christus tot nu. In de tijdlijn vindt je ook informatie over het verduurzamen van verpakkingen sinds de jaren ’90.
Een interessante uitzending is ‘De donut-economie’. Kate Raworth legt hierin uit waarom de focus op BBP-groei, neoklassieke economische theorie en neoliberalisme in de 21e eeuw niet meer voldoen. In plaats daarvan pleit zij voor het economisch ontwerpen van distributieve en regeneratieve systemen.
De missie van de Ellen McArthur Foundation is om de transitie naar een circulaire economie te versnellen. Deze denktank werkt samen met het bedrijfsleven, overheden en de academische wereld. De Ellen McArthur Foundation ontwikkelde onderstaand model waarin materiaalketens worden opgedeeld in een biologische kringloop, die bestaat uit hernieuwbare materialen en een technische kringloop, die bestaat uit eindige materialen.
Onderstaand zie je een aantal voorbeelden van productverpakkingscombinaties waarmee een positieve stap wordt gezet richting een circulaire economie. Ze worden geproduceerd met gerecycled materiaal en zijn na de gebruiksfase weer te recyclen tot nieuwe verpakkingen.
Fles van 100% r-PET
Bar-le-Duc, bottelaar van waterproducten, verkoopt haar producten in flessen die voor 100% uit gerecycled Polyethyleentereftalaat (r-PET) bestaan. Lees hier meer.
Salade in r-PET verpakkingen
Verpakkingsproducent Hordijk levert verschillende soorten verpakkingen, waaronder gethermovormde verpakkingen van PET. Lees hier meer.
Opvulmateriaal van gerecycled papier en karton.
De vulling van de Karopack bufferzakken bestaat uit oud bedrijfspapier en karton afval. Deze zakken fungeren als buffermateriaal in verpakkingen die worden getransporteerd. Met het gebruik van oud papier en karton is er minder virgin buffermateriaal nodig. De zakken kunnen meerdere keren gebruikt worden en mogen bij het oud papier worden weggegooid, zodat ze gerecycled worden. Lees hier meer.
Recycling van verpakkingen via consumentenactie: lever lege verpakkingen in.
Lush stimuleert met acties voor consumenten de recycling van verpakkingen. Lees hier meer.
Containers en emmers voor non-foodproducten van gerecycled PP
Jokey is leverancier van kunststof bakjes, emmers en containers en biedt verpakkingen aan die tot 100% uit gerecycled polypropeen (PP) kunnen bestaan. Lees hier meer.
Flessen voor schoonmaakmiddelen van 100% gerecycled PE
De flessen voor schoonmaakmiddelen van Marcel’s Green Soap zijn gemaakt van 100% gerecycled polyethyleen (PE). Lees hier meer.