Inzameling en recycling

Inzameling van verpakkingsafval
In Nederland zijn gemeenten verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Hoe het verpakkingsafval wordt ingezameld kan tussen gemeenten en regio’s verschillen. Glas kan door inwoners worden gescheiden en naar de glasbak gebracht. Dat geldt ook voor papier, waarbij sommige gemeenten mini-containers verstrekken, zodat inwoners dit aan huis kunnen scheiden.

Hoe verpak je duurzaam?

Voor de scheiding van het kunststof verpakkingsafval van huishoudens zijn er drie systemen:

Inwoners kunnen het kunststof afval zelf aan huis scheiden in een aparte bak of zak, in veel gemeenten gebeurt dit samen met drankenkartons en/of metaal.
Inwoners kunnen al het restafval in een zak of bak aanbieden en plastic, metaal en drankkartons worden achteraf in een scheidingsinstallatie uitgesorteerd.
Iedereen kan grote PET-flessen (groter dan 50 cl.) en kratten met bierflesjes inleveren bij supermarkten.

Er zijn ook zogenoemde gesloten inzamelsystemen die door bedrijven zelf worden georganiseerd. Zo zijn er fabrikanten en supermarkten die een retoursysteem hebben voor kratten. Deze kratten worden na gebruik weer opgehaald door leverancier of de bezorgdienst. Ook voor éénmalige verpakkingen bestaan er inzamelsystemen. Zo heeft Nespresso een systeem waarbij de gebruikte koffiecups kunnen worden ingeleverd bij verkooppunten, of bij een volgende bestelling aan huis kunnen worden opgehaald.

Het onderscheid tussen bronscheiding en nascheiding van kunststof verpakkingsmateriaal, metalen verpakkingsmateriaal en drankenkartons wordt onder andere gemaakt vanwege verschillende omstandigheden in gemeenten. Zo kan op plekken met veel hoogbouw, waar inwoners minder plek hebben voor meerdere afvalbakken, inzameling plaatsvinden door bronscheiding via (ondergrondse) containers of door nascheiding. Hieronder zie je een gedetailleerde weergave van de inzameling van de materiaalstromen kunststof, metaal en drankenkartons via bron- en nascheiding.

Recycling van verpakkingsmateriaal
Nederland doet het goed op het gebied van recycling, ook in vergelijking met andere Europese landen. In 2019 is 81% van alle op de markt gebrachte verpakkingen gerecycled. Dat is boven de Nederlandse doelstelling van 70% die in het Besluit Verpakkingen is opgenomen en de EU-doelstelling van 55%.

Bron: Monitoringsrapportage 2019 Afvalfonds Verpakkingen

Bij het inzamelen, verwerken, sorteren en recyclen van gebruikte verpakkingsmaterialen zijn meerdere partijen betrokken. Iedere partij is verantwoordelijk voor een deel van de keten:

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inzameling huishoudelijk afval. Zij bepalen het inzamelsysteem en zijn verantwoordelijk voor het informeren van de inwoners. Het inzamelen wordt uitgevoerd door gemeentelijke of private afvalinzamelaars.
Inzamelaars halen het afval op bij de huishoudens of bij de verzamelpunten en zorgen dat de afvalstromen naar de sorteerinstallatie of de verwerkingsinstallatie worden gebracht.
Afvalstromen worden gesorteerd door verschillende afvalsorteerders die gespecialiseerd zijn in bepaalde types afval, zoals glas, papier, metaal, drankenkartons of kunststoffen.
Recyclers verwerken de gescheiden materialen verder tot grondstof. Deze grondstoffen worden vervolgens verkocht aan producenten die er nieuwe verpakkingen van maken.

Hoe kun je bij het ontwikkelen van verpakkingen al rekening houden met de recyclebaarheid van verpakkingen?
Bij het ontwikkelen van nieuwe verpakkingen kun je veel invloed uitoefenen op de recyclebaarheid van de verpakkingen. Om je daarbij te helpen heeft het KIDV een handreiking ontwikkeld met tips om verpakkingen die bestaan uit kunststof, glas, metaal, papier/karton en hout zo te ontwerpen dat je rekening houdt met de recycling. Kijk hieronder bij 'Meer informatie'.

Verder twee algemene tips:

In alle gevallen geldt: pas gerecycled materiaal toe in nieuwe verpakkingen. Door gebruik te maken van gerecyclede materialen verbruik je minder nieuwe grondstoffen én draag je bij aan een grotere vraag naar gerecyclede materialen. Dat helpt om de afzetmarkt voor gerecycled materiaal te vergroten en het stimuleert de benodigde kwaliteitsverbetering en innovatie.
Gebruik composteerbare materialen alleen voor specifieke toepassingen. Het goed afdanken van composteerbare verpakkingen is voor veel consumenten lastig. Veel composteerbare materialen laten zich lastig verwerken in composteerinstallaties. Composteerbare kunststof verpakkingen die niet worden gescheiden in de GFT-stroom, kunnen via bronscheiding of nascheiding in de recyclestroom van mix kunststoffen terechtkomen. Hier kunnen ze de kunststof recycling verstoren. Dat komt omdat deze kunststoffen zich anders gedragen dan recyclebare kunststoffen en zelfs kunnen gaan composteren tijdens het proces. Daarom adviseert het KIDV om composteerbare verpakkingen alleen te gebruiken voor specifieke toepassingen en verder zoveel mogelijk recyclebare materialen toe te passen. Hierover staat meer beschreven bij het onderwerp ‘Materiaalkeuze en verpakkingsproces’.

Meer informatie

KIDV Recyclecheck
Het KIDV heeft de Recyclecheck voor verpakkingen ontwikkeld. Bedrijven kunnen met dit hulpmiddel relatief eenvoudig en snel een antwoord krijgen op de vraag of een verpakking goed recyclebaar is. Op dit moment zijn er recyclechecks beschikbaar voor vormvaste kunststof verpakkingen, flexibele kunststof verpakkingen en voor verpakkingen van papier en karton. Het KIDV werkt nog aan recyclechecks voor andere verpakkingsmaterialen. Klik hier om de Recyclechecks te downloaden.

Informatie over opake PET
Meer informatie over de toepassing van opake PET en over de verstoring die het oplevert voor recycling lees je in deze KIDV-factsheet.

Kijktips
Wil je zien hoe het recyclen van PP/PE werkt? Kijk hier.