[translated, change title] -

De volgende kunststofproducten voor eenmalig gebruik mogen sinds 3 juli 2021 niet meer worden verkocht: bestek, borden, roerstaafjes, rietjes (behalve als medisch hulpmiddel) en voedsel- en drankverpakkingen van geëxpandeerd polystyreen (EPS/XPS) waar direct uit wordt gegeten of gedronken. Ook wattenstaafjes (behalve als medisch hulpmiddel), ballonnenstokjes en producten van oxo-degradeerbare kunststoffen vallen onder de regeling.

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen typen kunststof; de richtlijn is er zowel voor oil-based kunststoffen (zoals HDPE of PS) en biobased kunststoffen (zoals bio-PE of PLA).

Richtsnoer EC en Nederlands afwegingskader

In mei 2021 publiceerde de Europese Commissie een richtsnoer, waarin definities en de omschrijving van producten en verpakkingen worden toegelicht. Dit geeft een indicatie of een product wel of niet onder de SUP-richtlijn valt. Onder de richtlijn vallen: voedselverpakkingen en bekers tot 3 liter, bekers en verpakkingen van papier met een kunststof coating, producten van PHA, multipacks en portieverpakkingen. Producten van geregenereerde cellulose, zoals viscose, vallen niet onder SUP-wetgeving, omdat ze zijn gemaakt van natuurlijke polymeren die niet chemisch gewijzigd zijn.

Ook na de publicatie van het richtsnoer was niet altijd duidelijk op welke producten en verpakkingen de Single Use Plastics-richtlijn wél of níet van toepassing was. Om daar sluitende antwoorden op te geven, heeft het ministerie een afwegingskadermet beslisbomen gepubliceerd, om helderheid te verschaffen over ‘de grijze gebieden’.

De SUP-maatregelen kunnen als volgt worden samengevat:

Vermindering van verbruik
Elke lidstaat moet een meetbare kwantitatieve vermindering van het gebruik van de single use kunststof producten realiseren. Maatregelen zijn bijvoorbeeld dat op verkooppunten herbruikbare alternatieven voor deze producten aan de consument worden aangeboden of dat ze niet gratis aan de consument mogen worden aangeboden. Hoe Nederland deze kwantitatieve vermindering wil realiseren, is hier te lezen.

Marktbeperking
Lidstaten moeten verbieden dat bepaalde kunststofproducten voor eenmalig gebruik in de handel worden gebracht.

Doelstellingen voor gescheiden inzameling
De lidstaten treffen maatregelen die nodig zijn om er voor te zorgen dat tegen 2025 77% en tegen 2030 90% van de single use plastics flessen gescheiden wordt ingezameld, bijvoorbeeld met statiegeldregelingen.

Productontwerp
Drankverpakkingen met doppen en deksels mogen alleen op de markt worden gebracht als de doppen/deksels na opening aan de verpakking bevestigd blijven. Ook moeten PET-drankflessen vanaf 2025 een minimale hoeveelheid gerecycled materiaal bevatten.

Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid
De kosten van inzameling en verwerking van afval van wegwerpplastics komen (volledig) voor rekening van de producenten. Hoe Nederland hier invulling aan geeft, is hierte lezen.

Markeringsvoorschriften en bewustmaking
Bepaalde single use plastics krijgen een opvallende, duidelijk leesbare en onuitwisbare markering (klik hiervoor de markeringsvoorschriften en bijbehorende rectificatie) om consumenten duidelijk te maken dat de verpakking kunststoffen bevat en hoe/waar zij de verpakking na gebruik moeten weggooien. Ook moet de verpakking informatie geven over de negatieve effecten van ongepaste afvalverwijdering op het milieu. Hoe Nederland het consumentenbewustzijn wil vergroten, is hierte lezen. 

 Toekomstige maatregelen

In de komende jaren treden nog andere maatregelen uit de SUP-richtlijn in werking:

• Vanaf 2024 moeten doppen en deksels vastzitten aan plastic flessen en drankverpakkingen, zodat ze automatisch worden ingeleverd voor recycling.
• Vanaf 2025 moeten PET-flessen voor minstens 25 procent uit gerecyclede kunststoffen bestaan. In 2030 moet dit minstens 30 procent zijn.
• In 2025 moet minimaal 77 procent van alle plastic drinkflessen tot drie liter worden ingezameld. In 2029 moet dit minimaal 90 procent zijn.
• Wegwerpproducten waarvoor vooralsnog geen alternatief is, moeten in 2026 door de lidstaten meetbaar zijn verminderd. Ook moeten lidstaten het gebruik van producten voor meermalig gebruik, hergebruik en recycling aanmoedigen. 

De maatregelen die gelden voor single use plastics die aan verpakkingen zijn gerelateerd, worden hier per verpakking toegelicht. Klik op het uitklapje voor meer informatie:   

• Drankverpakkingen

Marktbeperking
Geen gebruik van geëxpandeerd polystyreen (bijvoorbeeld EPS of XPS) voor drankverpakkingen die bestemd zijn voor on-the-go consumptie per 3 juli 2021. Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als die op 3 juli 2021 al in Nederland in de handel waren gebracht. Lees hier meer over bestaande voorraden. 

Productontwerp
Eenmalige drankverpakkingen mogen alleen nog in de handel worden gebracht als deksels en doppen tijdens gebruik aan de verpakking vast blijven zitten. Dit dient het geval te zijn vijf jaar nadat het voorstel is aangenomen (per 3 juli 2024). Alle drankflessen op de Europese markt bevatten in 2030 30 procent recyclaat. Vanaf 2025 bevatten PET-drankflessen minimaal 25 procent recyclaat.

Producentenverantwoordelijkheid
Lidstaten moeten de uitgebreide producentenverantwoordeljkheid voor drankverpakkingen wettelijk regelen (per 2023). Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 3).

Gescheiden inzameling
Van alle eenmalige drankflessen die op de markt worden gebracht, wordt in 2029 90 procent ingezameld.

Bewustmaking
Lidstaten moeten in hun wetgeving opnemen dat consumenten worden geïnformeerd over:
- de beschikbare systemen voor hergebruik van drankverpakkingen, de mogelijkheden voor afvalbeheer van drankverpakkingen en de beste praktijken voor een degelijk afvalbeheer;
- de effecten op het milieu van drankverpakkingen en andere ongepaste vormen van afvalverwijdering van de drankverpakkingen, in het bijzonder de effecten op het mariene milieu.

Hoe Nederland hier invulling aan geeft, is hier te lezen (artikel 3.3). Klik hier voor de Single Use Plastics beslisboom voor drankverpakkingen.

• Drinkbekers (eenmalig gebruik)

Vermindering van gebruik
Meetbare kwantitatieve vermindering (vanaf 2021). Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 2).

Marktbeperking
Geen gebruik van geëxpandeerd polystyreen (bijvoorbeeld EPS of XPS) voor drinkbekers bestemd voor on-the-go consumptie vanaf 3 juli 2021. Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als die op 3 juli 2021 al in Nederland in de handel waren gebracht. Lees hier meer over bestaande voorraden.

Markeringsvoorschriften
Drinkbekers voor eenmalig gebruik dienen per 3 juli 2021 opvallende, duidelijk leesbare en onuitwisbare markering met informatie voor de consument te hebben over:
- negatieve effecten op het milieu van ongepaste afvalverwijdering,
- passende manieren om het product te verwijderen en
- dat de verpakking van kunststof is gemaakt.

Klik hier voor de markeringsvoorschriften en bijbehorende rectificatie. Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als ze op 3 juli al in Nederland in de handel zijn gebracht. Lees hier meer over bestaande voorraden.

Producentenverantwoordelijkheid
Lidstaten moeten de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor drinkbekers (eenmalig gebruik) wettelijk regelen per 2023. Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 3).

Bewustmaking
Lidstaten moeten in hun wetgeving opnemen (3 juli 2021) dat consumenten worden geïnformeerd over:
- de beschikbare systemen voor hergebruik van drinkbekers, de mogelijkheden voor afvalbeheer van drankbekers en de best practices voor een degelijk afvalbeheer;
- de effecten op het milieu van drinkbekers en andere ongepaste vormen van afvalverwijdering van de drinkbekers, in het bijzonder de effecten op het mariene milieu.

Hoe Nederland hier invulling aan geeft, is hier te lezen (artikel 3.3). Klik hier voor de Single Use Plastics beslisboom voor drinkbekers.

• Zakjes en wikkels

Producentenverantwoordelijkheid
Lidstaten moeten de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor zakjes en wikkels wettelijk regelen per 2023. Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 3).

Bewustmaking
Lidstaten moeten in hun wetgeving opnemen (3 juli 2021) dat consumenten worden geïnformeerd over:
- de beschikbare systemen voor hergebruik van zakjes en wikkels, de mogelijkheden voor afvalbeheer van zakjes en wikkels en de beste praktijken voor een degelijk afvalbeheer;
- de effecten op het milieu van zakjes en wikkels en andere ongepaste vormen van afvalverwijdering van de zakjes en wikkels, in het bijzonder de effecten op het mariene milieu.

Hoe Nederland hier invulling aan geeft, is hier te lezen (artikel 3.3).

Klik hier voor de Single Use Plastics beslisboom voor zakjes en wikkels. 

• Voedselverpakkingen (bestemd voor on-the-go consumptie)

Onder voedselverpakkingen worden verstaan: verpakkingen, met of zonder deksel, die worden gebruikt voor voedingsmiddelen die ter plaatse of meteen na het afhalen worden geconsumeerd, zonder enige verdere bereiding, zoals voedselverpakkingen voor fastfood. Met uitzondering van drankverpakkingen, borden en zakjes en wikkels die voedingsmiddelen bevatten.

Vermindering van gebruik
Meetbare kwantitatieve vermindering (vanaf 2021). Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 2).

Marktbeperking
Geen gebruik van geëxpandeerd polystyreen (bijvoorbeeld EPS of XPS) voor voedselverpakkingen bestemd voor on-the-go consumptie (per 3 juli 2021). Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als die op 3 juli 2021 al in Nederland in de handel waren gebracht. Lees hier meer over bestaande voorraden. 

Producentenverantwoordelijkheid
Lidstaten moeten de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor voedselverpakkingen wettelijk regelen per 2023. Lidstaten moeten in hun wetgeving opnemen dat regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor voedselverpakkingen worden opgesteld. Hoe Nederland hier invulling aan geeft, wordt hier toegelicht (hoofdstuk 3).

Bewustmaking
Lidstaten moeten in hun wetgeving opnemen (3 juli 2021) dat consumenten worden geïnformeerd over:
- de beschikbare systemen voor hergebruik van voedselverpakkingen, de mogelijkheden voor afvalbeheer van voedselverpakkingen en de beste praktijken voor een degelijk afvalbeheer;
- de effecten op het milieu van voedselverpakkingen en andere ongepaste vormen van afvalverwijdering van de voedselverpakkingen, in het bijzonder op het mariene milieu.

Hoe Nederland hier invulling aan geeft, is hier te lezen (artikel 3.3). Klik hier voor de Single Use Plastics beslisboom voor voedselverpakkingen.

• Rietjes

Marktbeperking
Het gebruik van plastic rietjes is sinds 3 juli 2021 verboden. Dit geldt ook voor rietjes die aan verpakkingen worden toegevoegd, bijvoorbeeld voor on-the-go consumptie. Bestaande voorraden vallen niet onder de nieuwe wetgeving als die op 3 juli 2021 al in Nederland in de handel waren gebracht. Lees hier meer over bestaande voorraden.

Klik hier voor de Single Use Plastics beslisboom voor rietjes.

• Overig

Marktbeperking
Producten of verpakkingen met oxo-degradeerbaar kunststof zijn sinds 3 juli 2021 verboden.