Praktijkvoorbeeld

Van zeewier tot papier

Publicatiedatum: 15 juni 2022
Organisatie: Sustainable Packaging Innovators

Zet een groep innovatieve ondernemers bij elkaar en alle grote vragen van deze tijd komen voorbij. Dat we in een tijd van transitie leven is duidelijk, dat de overheid een circulaire economie nastreeft ook, maar hoe ziet die toekomst er nu écht uit? En welke keuzes horen daarbij op verpakkingsgebied? Zoek je als innovator aansluiting bij de huidige multinationals of ben je hen juist vijf stappen voor? Het innovatieplatform van het KIDV biedt start-ups de ruimte voor discussie en overleg over al deze vragen en meer.

Van zeewier tot papier

Innoveren gaat allang niet meer alleen over technologische vernieuwingen of efficiëntere productieprocessen; innoveren in 2022 is onlosmakelijk verbonden met duurzaamheid. De consument verwacht het, de overheid eist het, en de deelnemers van het innovatieplatform doen het. We werken toe naar een circulaire economie in 2050 en in 2030 – over 7,5 jaar dus – zouden we het gebruik van primaire grondstoffen moeten halveren. Een doel dat alleen kan worden gehaald als industrie, overheid en consument zich hier allemaal voor gaan inzetten, zo stelde het Planbureau voor de Leefomgeving eerder dit jaar nog vast.

Netwerken

Om start-ups in de verpakkingssector de innovatieve rol te laten spelen die past bij die circulaire omwenteling, richtte het KIDV in 2019 het Platform of Sustainable Packaging Innovators op. Wat begon als een eenmalige challenge met 21 innovaties, groeide uit tot een heel netwerk. Projectleider Charissa Koolen: “We willen innovators verder helpen, zorgen voor verbinding en hen met elkaar én met de markt in contact brengen.” Het leidde tot een platform met inmiddels zo’n veertig deelnemende start-ups en scale-ups. Van ontwikkelaars met een vernieuwende biologisch afbreekbare verpakkingsmateriaal tot ondernemers met een eigen product dat duurzaam wordt geproduceerd. Van zeewier tot koekjes en van beter recyclebaar tot plasticvrij.

Verpakkingsinnovators zoeken het duurzame gat in de markt"

In gesprek met elkaar en verpakkingskundige Niels van Marle van het KIDV concluderen de innovators dat nog lang niet alle partijen in de verpakkingsketen even ver zijn. “De huidige keten is een olietanker die zich maar langzaam laat keren. Het beweegt wel, maar het gaat niet hard”, zegt Van Marle. Hij ziet daarin juist een belangrijke rol voor innovatieve start-ups om die duurzame verandering verder vooruit te helpen. Zijn belangrijkste advies hierbij is om niet alleen te benadrukken dat jouw product of innovatie goed werkt, maar om er ook voor te zorgen dat het verhaal aantrekkelijk is.

Innovators zien die uitdagingen ook. Vooral aansluiting vinden bij grote producenten kan lastig zijn. “Ze hebben miljoenen geïnvesteerd in hun verpakkingsmachines en ik merk dat zij dan vaak niet zitten te wachten op verandering”, zegt Rob Colenbrander van ReCover Packaging, een hersluitbare en recyclebare verpakking voor onder meer kaas en tapas. En ook de bedenker van Capp’r, een herbruikbare dop voor drankenkartons, zoekt meer aansluiting. “Het is lastig als je idee geen verpakking maar ook geen marketing is. Bij welke afdeling kun je dan je verhaal kwijt?” Dit soort uitdagingen worden breder gedeeld en ook Van Marle herkent de issues. “Het duurzaamheidsvraagstuk wordt waarschijnlijk niet aan de inkooptafel opgelost.”

 

innovators
V.l.n.r. Rob Colenbrander (ReCover Packaging), Marijntje van Benthum (Van Eigen Deeg), Lonneke Mulder (Olivery)

Goed verhaal

Toch denkt Van Marle optimistisch over de mogelijkheden. “Mensen denken vaak dat verandering alleen bereikt kan worden op het niveau van multinationals of de politiek, dat de macht voor verandering ligt bij de ‘grote jongens’. Maar uit onderzoek blijkt dat de macht wel degelijk op alle niveaus mogelijk is, ook radicaal van onderuit, vanuit bijvoorbeeld innovatieve ondernemingen. Ook Tesla begon ooit zo. Of denk bijvoorbeeld aan de drankjes van Innocent.” Een goed verhaal is wat consumenten willen, en ook bedrijven.

Daar kan innovator Marijntje van Benthum van Van Eigen Deeg over meepraten. Haar ambachtelijke koekjes zijn gemaakt van biologische grondstoffen en in een volledig plasticvrije verpakking. Ze liggen in de schappen van de Jumbo en de koekjes worden in bulk geleverd aan de verpakkingsvrije boodschappenbezorger Pieter Pot. “Ik vind het belangrijk dat het hele verhaal van mijn merk klopt. Een deel hiervan is dat wij een duurzaam merk zijn, voor een consument die dit ook belangrijk vindt. Om dan een goedkopere plastic verpakking te gebruiken, zelfs als dit goed te recyclen zou zijn, past hier gewoon niet bij.”  

En ook Olivery, een olijfolie met een navulbare verpakking die met de post wordt bezorgd, sluit zich bij dit idee aan. “Wie kiezen voor samenwerkingspartners die dezelfde duurzame waarden hebben als Olivery”, stelt eigenaar Lonneke Mulder.

Bioplastics

Toch is zoeken naar de meest duurzame verpakking binnen de huidige industrie nog niet altijd de milieuvriendelijkste keuze. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de recyclebaarheid van bioplastics. Innovators die hiervoor kiezen weten dat het een keuze voor de toekomst is. Van Marle: “Biologisch afbreekbare verpakkingen mogen nu gewoon nog niet in de gft-bak. De verwerkbaarheid van biologisch afbreekbare materialen is in de huidige infrastructuur lastig. De afvalverwerker kan er nog niets mee, waardoor ze nu vaak worden verbrand. Bovendien verwart de consument biologisch afbreekbare plastics gemakkelijk met ‘gewoon’ plastic.” Het is een lastige spagaat van de huidige transitie, vindt ook hij. Kies je als innovator voor aansluiting bij de huidige infrastructuur of kies je voor hele nieuwe wegen?

ReCover Packaging gaat voor het eerste. Colenbrander: “Plastic is een noodzakelijk kwaad en niet weg te denken uit de verpakkingsindustrie. Ik vind het belangrijker om ervoor te zorgen dat er minder voedsel wordt weggegooid en hoop daar met mijn product aan bij te dragen.”

Olivery is ondertussen juist op zoek naar plasticvervangers. De start-up gaat tests doen met een verpakking van honderd procent afbreekbaar bio-plastic en hoopt een geschikt materiaal te vinden waarmee de olijfolie veilig via de post kan worden verstuurd. “Over vijf of tien jaar hebben afvalverwerkers oplossingen gevonden om alle verpakkingen te recyclen of te composteren. Wij gaan ervan uit dat er dan geen fossiele brandstoffen meer worden gebruikt voor het maken van een verpakking. Dit is misschien naïef, maar ik vind dat we de lat hoog moeten leggen.”

Keuzes

De innovators zijn actief in verschillende segmenten van de verpakkingsmarkt. De een is op zoek naar een eindproduct voor haar merk en de ander heeft een verpakking en richt zich op de grote producenten. Via het platform helpen ze elkaar vooruit met kennis, tips en soms zelfs zakelijk, want waar de een zoekt naar een plasticvrije verpakking, heeft de ander wellicht de oplossing. Er wordt gediscussieerd over mono-materiaal, over kleine verpakkingen versus bulk, over PET en PEF en zeewier-plastic. Het zijn de keuzes van nu en de keuzes voor de toekomst. En er is niet één antwoord. Van Marle: “De vraag is: waar zet je als ondernemer op in? Je kunt het niet meteen op alle vlakken goed doen.”

Meer weten over de innovaties of zelf lid worden van het Platform of Sustainable Packaging Innovators? Klik hier