Wat zijn de belangrijkste uitdagingen en vraagstukken op de verschillende routes naar intrinsiek duurzaam verpakken? Tijdens de tweede editie van Packalicious Live op 22 maart jl. brachten zo’n 80 deelnemers uit het bedrijfsleven, de wetenschap, het onderwijs en de overheid dit in kaart. De zogenoemde Packalicious Pioneers gaan radicale innovaties niet uit de weg. Zij zijn het nadrukkelijk met elkaar eens: in kleine stapjes komen we er niet, we moeten op een andere manier naar verpakken kijken.
De bijeenkomst op de Hogeschool van Amsterdam (HvA) was een vervolg op de eerste Packalicious Live van november vorig jaar. Daar maakte Packalicious, de learning community for sustainable packaging, een start om de uitdagingen voor de toekomst van verpakkingen te verkennen. In een notendop betekent dit dat we gezamenlijk de weg in moeten slaan naar intrinsiek duurzaam verpakken: verpakken zonder schade aan mens en milieu. De routes daarnaartoe leveren verschillende vraagstukken op, waar tijdens deze tweede sessie verder over werd gebrainstormd om ze te concretiseren.
“We geven studenten een essentiële rol in dit brainstormproces”, vertelt Petra Veen, projectleider Packalicious vanuit het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). “Zij zijn de nieuwe generatie die vaak anders tegen problemen aankijken. Juist daardoor kunnen zij kritische vragen stellen. De transdisciplinaire aanpak is kenmerkend voor Packalicious: wetenschappers van allerlei disciplines verkennen de grenzen en mogelijkheden van duurzame oplossingen, bedrijven kennen de weerbarstige praktijk door en door en studenten bieden een frisse blik op de geschetste uitdagingen. We hebben ieders perspectief hard nodig.”
Na een korte introductie door Petra Veen en Packalicious co-founder Maaike Mulder-Nijkamp (Universiteit Twente), werd de inspiratie van de deelnemers met twee presentaties aangewakkerd. Ulphard Thoden van Velzen (onderzoeker Wageningen Food & Biobased Research) nam het publiek mee in de zoektocht naar circulariteit van verpakkingen en het gat tussen ideologie en realiteit. “We moeten voorzichtig omgaan met het gebruiken van het begrip circulariteit”, waarschuwde Thoden van Velzen. “Het wordt vaak slechts gedeeltelijk begrepen. Volledig circulaire kunststof verpakkingen zijn namelijk een utopie; dit is technisch niet haalbaar. We lopen simpelweg tegen de grenzen van het systeem aan. Beschouw circulariteit dan ook niet als iets eenvoudigs.” Volgens Thoden van Velzen redden we het niet alleen met een focus op recycling. Het is tijd om ook de routes naar biobased verpakkingen en herbruikbare oplossingen te openen.
Klik hier voor de presentatie van Ulphard Thoden van Velzen.
Inge Oskam (lector Circulair Ontwerpen en Ondernemen aan de Hogeschool van Amsterdam) liet vervolgens een methode zien om op systeemniveau naar producten te kijken – via de Rethink-strategie. “De HvA heeft een Rethink tool ontwikkeld om bedrijven te helpen op nieuwe ideeën te komen die voorkomen dat überhaupt afval wordt gecreëerd”, aldus Oskam. “Uitgangspunt is om te kijken naar de onderliggende behoeften die worden vervuld met een product-verpakkingscombinatie. Door op een hoger systeemniveau naar deze behoeftevervulling te kijken kun je tot andere, meer duurzame oplossingen komen. Belangrijk is dat je naar de verpakking, het product én het businessmodel kijkt.”
Eén van de voorbeelden die Oskam noemde om dit verder toe te lichten, is een tube tandpasta. Het product zorgt voor een frisse adem en het afnemen van de kans op gaatjes in het gebit. Wanneer je de basisprincipes van de Rethink tool toegepast, is een van de conclusies dat deze behoefte ook kan worden vervuld door de vorm van het product aan te passen. Denk bijvoorbeeld aan tandpastatabletjes in een hervulbaar glazen potje.
Klik hier voor de presentatie van Inge Oskam.
Na de presentaties ging de groep uiteen om zelf aan de slag te gaan met de Rethink tool aan de hand van verschillende case studies. Daaropvolgend werden de routes naar intrinsiek duurzaam verpakken verder verkend door middel van kennis- en werksessies over de volgende onderwerpen:
Onderzoeksinstellingen en bedrijven deelden hun kennis over deze onderwerpen en schetsten de grenzen en uitdagingen, o.a. NHL Stenden Hogeschool, Van Oordt the Portion Company, Universiteit Utrecht, Picnic, Avans Hogeschool/Centre of Expertise Biobased Economy en Avantium Renewable Polymers.
Er volgden flinke discussies, die aan het einde van de dag plenair werden samengevat. Van alle discussiepunten en vraagstukken die naar boven kwamen, moesten de deelnemers er één uitkiezen die zij verder uit willen diepen. Binnen Packalicious wordt nu gekeken wat hiervoor nodig is en hoe bepaalde partijen binnen de groep elkaar verder kunnen helpen en versterken. Ondertussen staat de volgende bijeenkomst van Packalicious – gericht op méér kennisdeling met betrekking tot verpakkingsinnovaties – al gepland: deze wordt gehouden op 7 juni.
Meer weten over Packalicious? Klik hier.
