"Het is belangrijk dat we niet vast blijven zitten in oude gewoonten, maar bereid zijn om product, verpakking én business model te herontwerpen."

 

Inge Oskam is sinds 2007 lector bij de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en geeft sinds 2015 leiding aan het lectoraat Circulair Ontwerpen & Ondernemen. Oskam doet praktijkgericht onderzoek op het snijvlak van design, technologie en business. Hierbij richt ze zich op de transitie naar een circulaire economie.

In dit interview deelt zij haar inzichten en inspiratie over de verduurzaming van verpakkingen en het belang van systeemverandering.

Wat is de link tussen jouw werk en Packalicious?

"Packalicious is voor mij een plek waar onderzoek en praktijk echt samenkomen met oog op de toekomst. Partijen die vooroplopen in de verduurzaming van verpakkingen werken hier samen. Door de combinatie van onderzoek, onderwijs en praktijk hebben we zicht op vraagstukken uit de praktijk en leren we waar aanvullend onderzoek nodig is. Vanuit lopend onderzoek delen wij waardevolle kennis die wordt toegepast in de praktijk."Inge Oskam, lector Hogeschool van Amsterdam

Kun je iets vertellen over het onderzoeksproject Rethinking Packaging Systems en hoe dit bijdraagt aan het verduurzamen van verpakkingen?

"De Rethink-methode is ontstaan vanuit eerder onderzoek, zoals het project Goed Verpakt, dat zich richtte op de agri/foodsector. Het bijzondere van Rethink is dat we niet alleen naar de verpakking zelf kijken, maar ook naar het product en het businessmodel erachter. We onderzoeken welke behoefte de product-verpakkingscombinatie en het businessmodel vervult. Door die combinatie opnieuw te analyseren en aan te passen, komen we tot circulaire oplossingen die verder gaan dan het verbeteren van bestaande verpakkingen. Denk bijvoorbeeld aan herbruikbare verpakkingen of navulbare verpakkingssystemen. Deze aanpak is niet alleen waardevol voor de voedingssector, maar ook voor andere sectoren zoals de sierteelt en cosmetica, waar we al veel vraag naar circulaire oplossingen zien. Daarom werken we met deze sectoren samen in het project Rethinking Packaging Systems."

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen bij het verduurzamen van verpakkingen?

"In de sierteelt, bijvoorbeeld bij snijbloemen, komen we vaak verpakkingen tegen die telkens weer worden toegevoegd en verwijderd, wat leidt tot veel waardeverlies. In de cosmetica-industrie zien we een vergelijkbare uitdaging: er wordt veel extra verpakking gebruikt, vooral bij de verkoop via internet. Er komt binnenkort strengere regelgeving aan, die het vervoeren van 'lucht' in verpakkingen aan banden legt. Het is een complex vraagstuk, omdat er veel verschillende partijen betrokken zijn, van de fabrikant tot de retailer. Daarom is het essentieel om de keten als geheel te analyseren en samen te werken aan duurzame oplossingen."

Hoe kan de Rethink-aanpak bedrijven helpen om duurzame verpakkingsoplossingen te ontwikkelen?

"De Rethink-aanpak helpt bedrijven out of the box te denken. Het is belangrijk dat we niet vast blijven zitten in oude gewoonten, maar bereid zijn om product, verpakking én business model te herontwerpen. Door de keten te analyseren en te kijken naar de functies die verpakkingen vervullen, kunnen we tot circulaire oplossingen komen die materialen veel langer in gebruik houden. Het uiteindelijke doel is een systeemverandering: we moeten niet alleen kijken naar materiaalinnovaties of recyclebaarheid, maar ook naar wanneer en of verpakkingen echt nodig zijn. Door dit proces aan te pakken, kunnen we zowel economische als ecologische winst behalen."

Wat is de lange termijnvisie voor circulaire verpakkingen?

"De lange termijnvisie is dat bedrijven zelf de tools hebben om circulaire verpakkingsoplossingen te ontwikkelen. In het project Rethinking Packaging Systems werken we aan een online tool waarmee bedrijven in verschillende sectoren zelf de Rethink-aanpak kunnen uitvoeren. Dit stelt hen in staat om intrinsiek duurzame oplossingen te vinden voor verpakkingen die passen bij hun specifieke situatie. Uiteindelijk willen we een systeem creëren waarin bedrijven niet alleen de nodige kennis hebben, maar ook de motivatie en tools om het verschil te maken."

 

Wat kunnen bedrijven nu al doen om hun verpakkingen te verduurzamen?

"Bedrijven kunnen al aan de slag door na te denken over de functies die verpakkingen vervullen en waar verbeteringen mogelijk zijn. Dit begint met het kritisch kijken naar de keten en het heroverwegen van de bestaande keuzes. Kijk eens naar de door ons ontwikkelde tool: https://www.circonnect.org/kennisbijdrage/hva-rethink-tool/.

Bedankt Inge, voor je waardevolle inzichten en inspirerende visie op de toekomst van duurzaam verpakken!