Festivals als proeftuin voor SUP-experimenten

• door Maartje Knaap

Als (inmiddels oud-) KIDV’er keek ik dit jaar met andere ogen naar de catering. Waar eten is, zijn ook verpakkingen én verpakkingsafval. Vanwege de Single Use Plastics-richtlijn (SUP) en de nieuwe regels die (gaan) gelden voor eenmalige plastic bekers en bakjes, vroeg ik me vaak af hoe festivals omgaan met hun verpakkingen.

De SUP-richtlijn moet bedrijven aanzetten om duurzame alternatieven voor kunststof producten en -verpakkingen te ontwikkelen. Dit heeft ook consequenties voor festivals. Afhankelijk van het type evenement (open of gesloten) gelden andere regels. De meeste festivals die ik deze zomer bezocht, vallen onder de categorie ‘gesloten evenement’. In dat geval is er sprake van een locatie met een omheining. Hiervoor geldt dat het gebruik van eenmalige plastic bekers en bakjes per 1 januari 2024 niet meer is toegestaan, mits niet hoogwaardig gerecycled. Hoe gaat het festivallandschap er volgens seizoen dan uitzien? En wat merkten we daar nu al van?

Met een burger in een kartonnen wegwerpbakje in mijn ene hand en een plastic beker met bier in de andere, tuur ik over het festivalterrein. Een deel van het beeld wordt bepaald door food trucks; ze zijn niet meer weg te denken. Verder zie ik picknicktafels vol met afval. Van afstand lijkt het voornamelijk papier en karton. Is dit de richting die we opgaan als eenmalig te gebruiken plastic verpakkingen straks worden verboden? In de perceptie van de consument is papier duurzamer dan plastic, maar die consument weet vaak niet dat er nog steeds laagjes plastic nodig zijn om papiervezels bestendig te maken tegen vet en vloeistoffen. Door een dergelijke toevoeging, bewerking of coating valt de ‘papieren’ verpakking alsnog onder de SUP-richtlijn. Bovendien kan een verpakking van papier en karton waarin etens- en vetresten achterblijven, niet meer worden gerecycled.

Zonde, want een vette hap is toch wel waar we vaak zin in hebben tijdens zo’n festival. En wat is dan een goed alternatief? Ik vind dat er voor festivals tal van mogelijkheden zijn. Ze vormen bovendien de ideale testomgeving voor innovaties. Het zijn eigenlijk ‘tijdelijke mini-maatschappijen’. Als een innovatie op een festival werkt, dan werkt die ook in de grote wereld. De organisator van een festival heeft ook zeggenschap over de toegang en exploitatie van horeca-aanbieders op het festivalterrein en kan dus eisen stellen over het type verpakkingen dat moet worden uitgegeven, alsook aan de inzameling van al het afval.

Als een innovatie op een festival werkt,
dan werkt die ook in de grote wereld

Dit biedt zoals gezegd kansen en geeft ruimte voor experimenten, bijvoorbeeld met betrekking tot de sortering en recycling van de afvalstromen én de inzet van herbruikbare verpakkingen, met een goed werkend en effectief retoursysteem. Een festivalorganisator kan testen uitvoeren met statiegeld en borg: hoe hoog moet dit bedrag zijn om festivalgangers de verpakking terug te laten brengen? Maar ook: hoeveel zogenoemde drop off points zijn het meest effectief en waar zet je die dan neer? En wat is het effect van boetes als de verpakking niet wordt ingeleverd, indien dit wordt geregistreerd via een app? Of hoe stuurt een retourmunt het gedrag van de festivalgangers, wanneer je extra moet betalen voor een verpakking als je geen retourmunt hebt?

Behalve duurzame aspecten, wegen natuurlijk ook andere zaken mee bij de ontwikkeling van nieuwe concepten. Zoals financiën, logistiek en consumentengedrag. Volgens mij biedt het verbod op het gebruik van plastic wegwerpbekers en -bakjes genoeg mogelijkheden voor festivalorganisatoren en hun leveranciers. Ik ben benieuwd welke innovaties ik in 2024 tegen het lijf loop! Heb jij daar mee te maken en wil je meer weten over de regelgeving of je laten inspireren? Kijk dan bij de interessante links.

Interessante links

Regelgeving wegwerpbekers en -bakjes op evenementen
Factsheet Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Website minderwegwerpplastic.nl en Afwegingskader Regelgeving kunststof producten voor eenmalig gebruik
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Doe maar duurzaam
Vierdaagsefeesten Nijmegen

Dit was de laatste bijdrage van Maartje Knaap voor het KIDV, waar zij onlangs afscheid nam om aan een nieuwe baan te beginnen.